KIMOUN OU YÉ ? (MALCOM X)
Kimoun ou yé ? Ou pa sav.
Pa di-mwen ou sé nèg, a pa sa :
ka ou té yé avan blan-la té di-w ou té on nèg ?
E ola ou yé ?
E ka ou té ni ?
Ka i té ta-w ?
Ki lang ou té ka palé ?
Ki té non a-w ?
Awa pa di-mwen sé Smith, oben Johns
Oswa Buntch, oben Paul !
A pa té sa i té non a-w !
Pa té ni sé kalité non-lasa la ou sòti la !
Awa, ka i té non a-vou ?
Kijansa ou pé di ou pa sav ka i té non a-w la ?
Ola i pasé ?
Ola ou pèd-li ?
Kimoun ésa i pwan-y la ?
Kijan yo fè pwan-y ?
K ilang ou té ka palé ?
Kijan on boug fè pou té pwan lang a-w ?
O istwa a-w pasé ?
Kijan on boug fè pou té anni défasé istwa a-w ?
Kijan boug-la fè sa ?
Ka boug-la fè pou ou té pé vini
On kaka kon ou yé la ?
( BA AFARÈL) (Ektò Poulé)
( ba Afarèl)
Kimoun an yé ?
Ou ka mandé-mwen kimoun an yé ?
Awa, an pa on kakazwa kon ou ka kwèdi.
On fètchyé, sèten sa !
On baton-kaka, pétèt !
On kréyòl, asiré !
Sa vré :
Yo volé istwa an-mwen
Yo volé non an-mwen
Yo volé lang an-mwen
Yo volé nanm a-mwen
Yo pa mandé-mwen lapèmisyon fè-y.
Yo lésé-mwen toutouni k'on zannimo
asi latè, yo kriyé-mwen milèt
yo kriyé-mwen kabrit
pou an té viré halé-kalpat
pou an té déviré on bèt poubon
yo fè-mwen mandé chyen pen !
An té ni pou an té wou-envanté
tousèl an-mwen
tout Limanité :
ki non
ki lang
ki istwa
ki nanm !
E alè, gadé figi an-mwen
Gadé-mwen byen !
Kimoun an yé ?
Yo ka di antan-lontan té ni on kalité Dyab grèk,
yo té kriyé Janis.
Sa pé i té on Bondyé osi, i té ni dé koté-figi :
Yonn ka gadé douvan, Yonn ka gadé dèyè.
Eben mwen an ni kat koté-figi alafwa !
Yonn pou chak koté-bò-lorizon.
Ou pé trété-mwen si lékatfas !
Asifi ou ka gadé-mwen
épi onfwa-lamenm an ka chanjé koté-figi.
Mi figi-kòlè an-mwen : mwen anrajé
Pou tout kalité krapodin-soufwans yo fè-mwen soufè.
Mé lè ou konpwanndi an sé on vyénèg i ankòlè :
awa !
Mi figi-sanfouté an-mwen :
tousa ou ka di oswa fè-mwen
an byen mansousyé.
An sé fèy-a-madè !
An ka ri ! Krakrakra !
An wé pasé konpè Lapen !
Pli ta, pli tris !
An pa ka manjé soup an-mwen cho !
Mé mi figi-rézigné an-mwen :
an la la an-mwen
« alavonté » !
« bondyé bon » !
Dèmen sipèradyé :
an ka kenbé dé jou asi latè !
Epi mi figi-tris an-mwen :
an pwan tanbou an-mwen
oswa on banjo-gita, on klarinèt, on sakso, on twonpèt.
Sa an touvé pou di mizik a nanm an-mwen
on chacha, on tibwa, pou rédé-mwen chanté
an ka chanté, an ka dansé, mizè-lèspwa-lavi !
Kèlanswa jan ou gadé-mwen
a pa janmé mwen ou ka vwè
On faychyen !
On fètchyé !
On fanngas !
On foumwalkan
On fozoro !
On fouyaya !
On kimafoutiésa !
Kismiyas !
Mi mwen :
An sé on glas
ba toulésèz ka mandé-sav kimoun an yé :
Sé vou-menm a-w ou ka vwè
Lè ou ka gadé on nèg-kréyol !
|