Sé jou-tala, adan tout jounal, radio ek télé fwansé, moun ka vréyé labou davwè lafanmi Wa l’Arabi séoudit pou otijpé an plaj li-sid la Fwans pou’y yonn pannan yon mwa. Sé Vallauris ki non plaj-tala, an vié kalté plaj tou piti ek led, ki ni an patjé woch alantou’y !
Wa-a ka désann la épi pres mil moun ki ké dépansé lajan adan tout lotel, konmes, restoran kisasayésa…réjion-tala ek sé pa lanmonné-kod, mé gwo bidim lajan menm. Okontrè di sé touris mouri-difen fwansé ek éwopéyen an, sé pa an kafé a 2 éwo yo ké achté oben tjek sèviet ben a 5 éwo, mé ripa a 100 éwo oben rad a 500 éwo. Kivédi lafanmi Wa-a ké ba Vallauris ek laliwonday-li an balan ékonomik adan an lépok éti pres tout moun ka séré senti-yo.
Kidonk sé Fwansé-a sé an bann ipokrit lè yo ka wouklé kont vini Wa-a pis yo ka pa rifizé lajan’y. Si zot pa lé wè sé Arab-la bò kay-zot, ayen pa ka opozé zot rifizé ba yo lotorizasion. An plis, ni anchay lo plaj atravè lèmonn, adan péyi kon Meksik, Taylann oben Séchel, éti plaj rézèvé pou Blan, pou Ewopéyen, Méritjen, Kanadien ek Ostralien. Sé moun-natal péyi-a pa ni dwa bòdé la, sof si yo sé jadinié, madanm ka pwopté chanm, baléyè oben tjuizinié. Sa ki bon pou zwa bon pou kanna !
An plis, sé Fwansé-a ek sé Ewopéyen-an ka bliyé ki yo privatizé l’Afrik, lèmonn Arab, l’Endochin, lé Zantiy kisasayésa…pannan pasé 4 siek. Yo pa jenmen mandé pèsonn lapèmision-tanpri-souplé pou enstalé kò-yo adan sé péyi-tala ek vòlè riches-yo. An mwa, an vié ti mwa Wa-a ka mandé rété la ek wop ! tout moun-lan ka jiré manman’y alé-pou-viré aloski sé pa bagay pèsonn i vini vòlè, mé okontrè lajan i vini pòté. Ay fè an lous pété an nen-zot !
Lè ou gadé, Wa l’Arabi a ek fanmiy-li pé trapé plaj ki dis mil fwa pi bel ki ta Vallauris la, mé yo ka fè espré vin atè l’Ewop pou montré sé Ewopéyen-an ki sé pa yo ki met linivè ankò. Ki an tan lontan yo té ka tiré méprizasion ba Arab (ba « Bougnoul » kon yo pisimié di), mé ki atjelman sé Bougnoul-tala ka vini kaka an djel-yo lè yo lé ek manniè yo lé. Sé pou sa Wa-a mandé konstwi an lasansè ki ka pati di plaj-la ek ki ka monté jik a wotè pwopriyété’y. Moun abo lévé cho, wouklé, matjé sa yo lé adan jounal oben Facebook, Wa-a sanfoutépanmal.
Lajan’y pé ké bat li !...
Jean-Laurent Alcide