1984 : pa ni lontan François Mitterrand té pran kouwonn lan. Tanbou jounal kréyol « Grifantè » a té krévé, men, atè Linivèsité, dé lengwis té mété doubout sa yo té kriyé Diplôme universitaire de langue et culture créoles (DULCC). Sé té pou ba moun ki té lé goumen ba kréyol la, bon zouti pou travay, bon nannan pou nouri lespri yo.
Adan étidian DULCC, té ni : met lékol, konséyé pédagojik, militan asosiasion, tout moun ki té anvi alé pli lwen nan konésans lanng épi kilti kréyol la, pou travay yo, é, nou pé di tou : pou plézi yo.
Gwodoukwé (programme) DULCC la : lengwistik (épi Jean Bernabé, Yonna Jérôme), litérati kréyol (R.Confiant), sosio-lengwistik (L.F. Prudent), psiko-lengwistik (Marie-Cécile Cléris-Gauthier).
Dot lengwist épi kréyolis té ka vini fè montray : Alain Bentolila (France), Robert Fontès (Guadeloupe), Elie Stéphenson (Guyane)…
Raphaelle ELIETTE té parmi sé étidian an. Apré DULCC, i milité Bannzil Kréyol Matnik, pannan oliwon 15 lanné.
Raphaelle, sé té an jénérasion met lékol ki pa té ka jwé, ki té dwet an zafè yo. Dapré mwen, i té ka pran plézi kouté espésialman sé montray lengwistik Jean Bernabé a.
Ou té ka jwenn lakay li dé bel mo épi dé gran pawol kréyol kon : vitjoumakwenn (très loin), an tan matjikaba (il y a très longtemps- depuis l’époque du Marquis de Carabas), palayi-palaya (opportuniste,girouette sans principes), vatlavé (insultes- [va te laver]).
Anlot pasion i té ni : sé té pou jénéaloji. Gadé wè tout sé diféran liannaj ou pé touvé ant diféran fanmi, kifè nou pé (pres) di : nou tout sé fanmi.
Lafanmi Kréyol la ped an yich li. Lonnè épi Respé ba Raphaelle Eliette !
Georges-Henri LÉOTIN.
Photo : Raphaelle Eliette lors de la remise du Pri Soni Ripè 1999 (de g. à droite : Madeleine de Granmaison, Jean-Marc Rosier, le lauréat, Raphaelle Eliette, de Bannzil Kréyol Matnik).