Ti-pawol tala sé té : "Ou lé bisui-a, mé ou pa lé Méritjen-an !". Fok sav ki, nan lépok-tala, Matinik té anba jouk Lanmiral Wobè ki li-menm té ka sipòté gouvelman Maréchal PETAIN atè la Fwans. Kifè, sé Méritjen-an té désidé maré an fil-kabouya alantou Matinik, mété an kalté koraj, pou pies bato ki sòti an Fwans pa té pé débatjé lakay-nou. Sé dayè kon sa, apré yonndé tan, nou koumansé mantjé anlo bagay : luil, farin-Fwans, rad, médikanman ek lésans. Erez-di-bonnè, Matinitjé lépok-tala poko té asimilé kon jòdi-a (menm si anlo adan yo té ka déplasé asou milé).
Moun koumansé fè luil épi koko sek, sel épi dlo lanmè, soulié épi vié né kanmiyon, lésans épi kann-a-sik kisasayésa...Men sa pa té ka sifi ek Lanmiral Wobè té blijé touvé an lakòday épi sé Méritjen-an pou sé mésié té démaré titak fil-kabouya a ki té ka tranglé Matnik la. Ek sé kon sa, tanzantan, tjek bato Méritjen té ka vini déchajé machandiz asou pò Fodfwans lan. Men, pwopagann Lanmiral Wobè a té sitelman fò ki popilasion-an té vini rayi Méritjen kanmenm. Olié yo té rayi Wobè ek PETAIN ! Kidonk popilasion-a té kontan risivwè machandiz méritjen, men nan fondok tjè'y, i té rayi sé Méritjen-an. Mi sé di la ti pawol tala, "Ou lé bisui-a, mé ou pa lé Méritjen-an !" sòti.
Pasé yon dimi-siek apré, kidonk jòdi-jou, mi anvwala nou ka touvé kò-nou blijé dépann di Méritjen an dézienm kou pou sa plen bouden-nou ! Epi zafè koronaviris-la ek ankazaj-la (kivédi bligasion rété lakay-ou), anlo moun pa té pé gloubap anmbègè ankò. Yo té blijé tjuit manjé lakay-yo ek sa égri an patjé moun toubannman. Kifè lè zot wè ankazaj-la (fil-kabouya jòdi-jou a) déséré titak, nou anni wè an latilié loto ka kouri-vini adan tout McDo. Ka kouri-vini pou achté anmbègè kivédi manjé Méritjen an !!!
Ni an mapipi filozof ka di'w kon sa ki lè ou vwè listwè ka répété kò'y, dézienm kou-a blijé sé an makakri. Enben, sé jou-tala nou ni laprev ki misié fout ni rézon. Men an ti keksion ka tijé lamenm nan kabech-nou : poutji pèsonn pa ka blotjé sé McDo-a ? Gran labitid sé aktivis-nou an, sé blotjé sipèmarché bétjé kidonk sa dwol ki yo pa ka brennen lè sé McDo méritjen.
Sa dwol toubannman...