Zafè Fesbouk-la ek sé liannay sosial la ka ba lo pawol-tala an balan, an difizion, ki pa té ka ekzisté avan. An tan lontan, moun té ka blablaté bò kay-yo oben asou kontwè kaz-a-wonm, mé épi zafè Twel-la, sé nou tout ki blijé tann oben li yo ek sa boufisan. Sa boufisan toubannman !
Davwè es nou pa ni pies dot poblenm pli pòtalan ki zafè kwafé chivé ? 4.300 jenn Matinitjé blijé foutélikan an Fwans oben adan dot péyi an déwò chak lanné ek, ki yo ni chivé "nappy" obenn chivé féré, sé menm bet menm pwel ba yo. Yo ka batjé adan an dérivagans, an ekzil, ki pé ké janmen ni déviré pou laplipa adan yo. Ki sa nou ka fè pou goumen kont sa ? Sa sé politisien-nou an ka mété doubout pou goumen kont dégrennay-tala ? Davwè sé ti péyi-nou a ka dégrenné anmizi-anmizi, chak lanné yo ka ped jenn manmay ek an lè, asiré-pa-pétet, sé anni viékò ki ké rété.
Ki sa nou ka fè kont sé isenbot Bétjé-a ki ka sisé san popilasion-nou épi bidim sipèmarché-yo ? Nou pa janmen wè pies mouvman ka désidé boykoté sé magazen-tala ek lè ta Jénipa a wouvè, falé té wè siwawa moun ki débatjé koté-tala kontel agoulou ka dansé pou nannan. Toupannan nou ka bat bouch-nou asou chivé sisi chivé sila, Bétjé-a ka ri nou. I ka fouté nou alafet !
Kantapou zafè pwézonnay épi klowdékòn-la, pa menm palé ! Sa ka fè 12 lanné ki laliwondis, kivédi ékolojis, dépozé an plent kont Léta fwansé, men ayen pa ka brennen ek lajistis jis délokalizé plent-la atè tribinal Pari. Sé an manniè pou téré afè-a toubannman ! Ek sé pa vèglaj komision parlèmantè LETCHIMY a ki ké chanjé an tjou-patat adan sitiasion-an éti chak lanné, ni plis moun, soutou jenn moun, ka trapé tout kalté model kansè, menm sa ki ra kité ra ka alé kontel kansé.
San konté dot bidim poblenm nou ni (ladwog, violans kont fanm kisasayésa...). Men sé anni asou chivé katjilasion-nou touvé pou i rété. Nou dwet sé dé pep ka maché anlè zékal-tet toubannman...