Accueil
Aimé CESAIRE
Frantz FANON
Paulette NARDAL
René MENIL
Edouard GLISSANT
Suzanne CESAIRE
Jean BERNABE
Guy CABORT MASSON
Vincent PLACOLY
Derek WALCOTT
Price MARS
Jacques ROUMAIN
Guy TIROLIEN
Jacques-Stephen ALEXIS
Sonny RUPAIRE
Georges GRATIANT
Marie VIEUX-CHAUVET
Léon-Gontran DAMAS
Firmin ANTENOR
Edouard Jacques MAUNICK
Saint-John PERSE
Maximilien LAROCHE
Aude-Emmanuelle HOAREAU
Georges MAUVOIS
Marcel MANVILLE
Daniel HONORE
Alain ANSELIN
Jacques COURSIL

Sé Méritjen-an ka mété bankoulélé nan péyi-a

Sé Méritjen-an ka mété bankoulélé nan péyi-a

   Sa ka pasé Bénézwel sé jou-tala blijé fè tjè tout moun ki té enmen ranboulzay Hugo CHAVEZ la lapenn. Gwo lapenn menm. Ayen pa ka woulé nawflaw an péyi-a dépi pliziè mwa, machandiz pa ka ni antré ni sòti, lektrisité pa ka maché tout lè, moun ka goumen adan latjé pou trapé pen, let oben farin. Péyi Simon BOLIVAR la adan an sel bankoulélé toubannman. Sa tris ek nou andwa mandé kò-nou sa ki lotè sitiasion-tala. Poutji sa rivé jis la kivédi pres obò an ladjè sivil.

   Es sé davwa Hugo CHAVEZ disparet ? Si nou ka réponn "wi" a keksion-tala, sa té ké lé di ki an ranboulzay ka dépann di yon sel moun aloski nou sav bien sa pa vré. Tout ranboulzay bizwen an fidji-wagaba, men si i pa ni moun dèyè'y, si sa nou ni labitid kriyé "lé mas popilè" pa ka soutienn li, sé pa pies koté i ké alé. Fok rikonnet ki vidjozité CHAVEZ, fos sé plodari'y la, manniè i té pwoch lé madjendjen, tou sa té ka ba ranboulzay-la plis balan ankò. Men pep Bénézwel té lé (ek toujou lé) ki lavi-yo bokanté larel, ki lenjistis anmwennzi, ki lé gwo Bétjé sispann pijé million travayè. Pep-la té doubout dwet dèyè ranboulzay-la !
   Es sé davwè boug-la ki ranplasé CHAVEZ la, kivédi Nicolas MADURO, enkapab mennen péyi-a pis i té chofè lotobis ? Sé kouyonnad-tala sé gwo-tjap Bénézwel la ka jako-répet toulitan aloski anlo adan yo pa ni pies kalté diplom ek sé éritié yo éritié bitasion, lantoupriz, sipèmarché kisasayésa di paran-yo. Ekzaktiman kon anlo Bétjé Matinik.

   Es sé davwè pri pétwol-la, ki sé prèmié riches péyi-a, anni dédjeldésann dépi sé twa-kat dènié lanné-a ? Rézon-tala sé yonn adan sé rézon-a ki povotjé lélékou jòdi-jou-a. Poutji ? Sé davwè rékolonmi Bénézwel té ka dépann ek ka kontinié dépann titak twop di pétwol ek CHAVEZ, abo tout éfò i té ka fè, poko té rivé, mofwazé bagay-tala. Epi annou pa bliyé sa dé sèten rékolonmis ka kriyé "modision pétwol-la" kivédi lè zot wè an péyi ni anchay pétwol anba pié'y, olié sa pèmet li dévlopé kò'y, okontrè sa pé mété'y plis an nwè ankò. Pou-tout-bon, lè nou ka fè an siparézon ant Bénézwel épi Kolonbi, nou ka konstaté ki nivo lavi moun Kolonbi pi wo ki ta moun Bénézwel abo Kolonbi pa ni an zing pétwol.

   Nou pé chaché tout kalté model rézon pou sa dékatiyé sitiasion-an éti péyi Bénézwel ka viv la sé jou-tala. Toutfwazékant, ni yonn ki pi pòtalan ki tout sé lézot-la : dapiyan méritjen an. Lé Zéta-Zini pa janmen asepté ki sé péyi l'Anmérik di Sid la ek la Karayib pwan an chimen ki diféran di ta yo a kivédi an chimen ki pa ta sé kapitalis-la. Annou chonjé sa ki té fet atè Chili kont Salvador ALLENDE ! Sa ki té fet kont Maurice BISHOP atè Lagrinad, an ti zil ki pa lwen Matinik. Sa ki fet kont Juan BOSH atè Sen-Domeng kisasayésa...Dépi sé Méritjen-an pa dakò épi an réjim adan réjion-nou an, yo ka oben vréyé larmé-yo pou dérayé'y oben yo ka fè la CIA fouté labowdel nan péyi-a. Sé déziem larel-tala yo pwan kantapou Bénézwel. Lontan yo té bizwen chalviré CHAVEZ ek zafè i mò a (pétet yo menm-la prézonnen'y !) ka rann aksion anba-fey yo pli flouz ankò.

   Sa ka fè nou chonjé ki manniè moun Matinik té kontan lè zot wè Barack OBAMA té éli primié kou-a. Anlo Neg, ki Matinik ki adan tout péyi ki ni Neg, té ka jis di ki misié té ké "Prézidan tout Neg asou latè". Yo té bliyé an ti bagay, yon sel ti bagay : OBAMA té éli prézidan lé Zéta-Zini. Kivédi i té ké défann lentéré péyi'y ek i té ké ni rézon aji kon sa pis sé bien pou sa yo té éli'y met-a-manyok. Yo pa jen éli OBAMA pou i otjipé di lanmizè Neg Ayiti oben Neg Mali. Kifè i suiv menm politik-dapiyan an ki George BUSH ek, anni chonjé, apenn twa mwa apré primé fwa i té rivé "Lanmézon Blanch", i vréyé 30.000 solda siplémantè nan péyi l'Irak. Sé tèbè négris ek nwaris-la pa jenmen wouvè bouch-yo pou dékrinen désizion-tala. Ba yo, tou sa OBAMA ka fè, i bon davwè i sé an Neg !!!

   Kidonk nou pé afirmen ki sé Méritjen-an ni anchay reskonsabilité adan bankoulélé-a ki la ka woulé Bénézwel la. Yo épi sé gwo-tjap péyi-a lé fouté MADURO ek ranboulzay bolivarien an nan razié ek pou obtienn rézilta-tala, yo paré fè tout kalté model vakabonnajri. Ek reskonsabilité misié Barack OBAMA angajé adan sa, zafè i Neg la, nou bien foutépamal di sa...
 
Vokabikè :

 

Abo : malgré.
Anba-fey : secret.

Anmwennzi : diminuer.

Bankoulélé : confusion.

Dapiyan : domination.

Davwè : parce que.

Dédjeldésann : dégringoler.

Dékatiyé : analyser.

Dékrinen : critiquer.
Fidji-wagaba : figure de proue.

Flouz : facile.
Goumen : se battre.

Gwo-tjap : bourgeois.

Jako-répet : répéter.

Kivédi : c'est-à-dire.

Larel : direction.

Lélékou : confusion.

Madjendjen : prolétaire.

Met-a-manyok : président.

Mofwazé : trasformr ; métamorphoser.
Nawflaw : à la perfection.

Pijé : exploiter.

Plodari : discours.

Politik-dapiyan : politique impérialiste.

Pòtalan : important.

Pou-tout-bon : en effet. 
Ranboulzay : révolution.

Rékolonmi : économie.

Rékolonmis : économiste.

Siparézon : comparaison.

Toutfwazékant : cependant.

Vakabonnajri : saloperie.

Vidjozité : énergie.

Zing : goutte ; miette.

Connexion utilisateur

CAPTCHA
Cette question sert à vérifier si vous êtes un visiteur humain afin d'éviter les soumissions automatisées spam.