Accueil
Aimé CESAIRE
Frantz FANON
Paulette NARDAL
René MENIL
Edouard GLISSANT
Suzanne CESAIRE
Jean BERNABE
Guy CABORT MASSON
Vincent PLACOLY
Derek WALCOTT
Price MARS
Jacques ROUMAIN
Guy TIROLIEN
Jacques-Stephen ALEXIS
Sonny RUPAIRE
Georges GRATIANT
Marie VIEUX-CHAUVET
Léon-Gontran DAMAS
Firmin ANTENOR
Edouard Jacques MAUNICK
Saint-John PERSE
Maximilien LAROCHE
Aude-Emmanuelle HOAREAU
Georges MAUVOIS
Marcel MANVILLE
Daniel HONORE
Alain ANSELIN
Jacques COURSIL

PÈSONN PA METT PÈSONN

par Térèz Léotin
PÈSONN PA METT PÈSONN

Ou pé kriyé'y kon kwayans ou ka mandé'w kriyé'y. Ou pé kwè sé an lotorité moun envanté, swa pou fè lavi tounen, swa pou pòté soukou ba moun ki ka prédié'y. Sa sé wou. Ou pé di ou ka kwè, ou pé di ou pa ka kwè. Ou pa ka kwè pass, pou'w, toutt zafè Bondié tala, sé pa dott ki kwouyonnad ki ka vini vèglé sa ki za ni lespri fébo. Ou pé jik di ou té ké lé kwè, si yo té ka ba'w an bon laprev ki toutt sé bagay tala yo ka vini rakonté'w laa, té ké vré.

Ou pé di, sé Bétjé a ki mennen rèlijion'y, pou toujou mété nou anba lòpsion'y, pou tjenbé jouk li bien pozé asou tett nou, pou apiyé anlè’y é toujou fè nou kwè tousa nou ni, sé li nou dwé'y, pass bagay nou sé ta vié-neg. Bétjé a limenm pé jik vini démontré’w  sé Bondié'y ki vréyé'y alé chayé inosan, dézanchouké yo, transbòdé yo, malmennen yo, dékalfoutjé yo, masakré toutt an pep ki pa té mandé tousa.

Ou pé déklaré si Bondié lé, toulong alé déyè chak mo, chak fraz, toutt pawol ou ka di, san ou ni an konpòtasion ki ka mété'w bon moun pou otan.  (Annou gadé kouman, an tan lestravay,  nou té meb, lè sa té ka ranjé sé Bétjé a, é kouman, ayen ki pou sové nanm yo, yo té sa kouri batizé nou, é konsa nou té ka press tounen moun.) Ki fè, nou tou, jòdi jou, nou pé jakoté, Bondié fè nou toupòtré'y. Nou pé di nou sé yich li, é nou  la pou fè sa i lé. Men magré sa, pou yo,  sé bétjé a, « larmoni koulè a pa pou ped . » Yo toujou véyatif : tansion pa migannen lavandaj tòchon adan ta sèviett, pou yonn pa détenn anlott.

Si jenmen i sé ni an divinité ki té ké ka koumandé lavi, si i té ké ni pou toulbon, an Metpiess  ki té kay fò pasé toutt lézott, ess  i té ké mété nonm asou Latè, mété fanm  épi'y ayen ki pou yonn koumandé lott, pou yonn goumen épi lott, pou yonn konprann i chef é  lott la anba platpié'y ? Ess sé  pou nonm konprann tou, ki i fò pasé fanm aloss ki, jistiman, i fò, men i pòkò sa menm pòté an yich nèf mwa nan bway li ? NON. Nou diféran, nan lidé, nan koulè nou, nan kwayans nou, nan mess nou, nan kilti nou, sa vré, men yonn vo lott é pèsonn pa mett pèsonn. Nou pa dé bélévan.

Ess an bondié, piss sé Bondié yo kriyé'y, pé vréyé moun tjwé moun ba'y, lè limenm ka di : ou pa kay tjwé moun (tu ne tueras point.) Ess nou asou Latè tala, selman pou nou wè an konpanyi raché-koupé, kon i lé ? Ess nou la, asou Latè pou yonn rayi lott ? Pou yonn pa lé lott la fè pasé'y ? Pou yonn fè bawouf anlè lavi lott la ? Pou ou garé laliman’w ? Pou yonn tjwé lott, tousa pou an zafè Bondié ?

An pawol kay nou ka di konsa "sé Bondié sel ki mett."Si i sé ka egzisté toulbon, ess an tjekpa, i di, an fanm sé an bwabwa ki pou sèvi nonm joujou, é ki an nonm pou fè tousa anlott ka blijé’y lé ?

Térèz Léotin

 

BWETT MO :

 

Lespri fébo : simplet

Dézanchouké : déraciner

Dékalfoutjé : déshumaniser

Jakoté : répéter

Bélévan : imbécile

Fè bawouf : accaparer

Laliman : limite

 

Connexion utilisateur

CAPTCHA
Cette question sert à vérifier si vous êtes un visiteur humain afin d'éviter les soumissions automatisées spam.

Pages