Accueil
Aimé CESAIRE
Frantz FANON
Paulette NARDAL
René MENIL
Edouard GLISSANT
Suzanne CESAIRE
Jean BERNABE
Guy CABORT MASSON
Vincent PLACOLY
Derek WALCOTT
Price MARS
Jacques ROUMAIN
Guy TIROLIEN
Jacques-Stephen ALEXIS
Sonny RUPAIRE
Georges GRATIANT
Marie VIEUX-CHAUVET
Léon-Gontran DAMAS
Firmin ANTENOR
Edouard Jacques MAUNICK
Saint-John PERSE
Maximilien LAROCHE
Aude-Emmanuelle HOAREAU
Georges MAUVOIS
Marcel MANVILLE
Daniel HONORE
Alain ANSELIN
Jacques COURSIL

Bòklè, makolèlè ek gad-kòkot

Bòklè, makolèlè ek gad-kòkot

  Abo sa yonn-dé moun ki pa konnet an tjou-patat ka rakonté, kréyol-la sé an lang ki bel ek ki rich tou. Sa pa lé di i kapab esprimen tout bagay pis i sé an lang ki jenn (anni 3 siek) ek i anba lopsion lang fwansé a dépi jou i né, men ni dé sèten domèn éti i pli vayan ki nenpot ki dotlangann asou latè. Kontel pou sa ki lianné épi rilasion nonm/fanm, fè lanmou, zayé, chayé fanm, koké, bagay kon sa, pa ni pi mapipi ki ti kréyol-nou an.

   Sé kon sa ni pliziè mo pou défini dé serten nonm tèbè, apoda menm, ki ka asepté fanm mété yo adjendjen douvan tout moun oben ki pa menm ka wè ki fanm-lan ka fè jé èvè tet-yo. Sé nonm-tala sé dé bòklè, dé makolèlè oben dé gad-kokot kivédi dé nonm ka ponmnen fanm toupatou, ka mennen yo restoran oben an vwayaj, ka achté rad oben bijou ba yo, men ki pa ka trapé ayen lannuit. Poutji sa ? Davwè lannuit sé fanm-tala ni nonm-yo éti yo ka koké épi yo alé-pou-viré, ka pété ri lè fanm-la ka rakonté lajounen-an i fini pasé a épi bòklè-a oben makolèlè-a. Kantapou sé gad-kokot la, yo pi komik ankò pis sé lodè koukoun-la selman yo ka rivé trapé é yo ka kontan, yo ka karé, yo ka fè kok a bel poz aloski tout moun sav ki lolo-yo ka rété nan lanmen-yo.
   Malérezman, ni plizanpli fanm ki ka konpwann ki tout nonm sé bòklè, makolèlè oben gad-kokot. Yo sé lé ki nonm fè kon ti mouton, ajounou nan pié-yo, asepté tou sa yo désidé, men pa ni pies kontrèparti adan sa. Sé adan an sel larel bagay-la ka woulé : tala éti fanm-lan chwézi a. An tout manniè, pi zot wè an nonm janti épi an fanm o Zantiy, sé pli fanm-lan ka fouté'y alafet ek ka pwan'y sèvi bourik. Pi an nonm salop épi an fanm, sé pi fanm-lan ka ba'y lonnè'y ek respé'y. Ki koté konpowtasion dwol tala sòti ? Mèyè sé adan lépok lestravay, men mèyè tou sé bagay fwansé oben méritjen, sé fanm antiyez la ka imité. Ay sav ! 
   Délè, an makolèlè ka anni pwan konsians an manniè sibit ki fanm-lan ka mété'y adjendjen ek makolèlè-tala ka anni vini anrajé kon an tig ek i ka fouté fanm-lan an palaviré, an kout pla koutla oben an kout fizi an tjou'y ek sé lajol i ka fini lèrestan lavi'y. Sa tris mé ki moun ki lotè si zot wè dé kalté bagay kon sa ka rivé ? Sé pa dot ki sé fanm-lan ki konpwann tout nonm sé gad-kokot. Alò, an ti konsey nou pé ba sé kalté modelmadigwàn-tala : tansion zot ! tansion zot pa pwan fè an jou afos zot ka pwan nonm pou gad-kokot !
   Tansion !...
 
Bwet-a-mo :
 
Abo : bien que ; malgré.
Anni : seulement.
Apoda : nigaud.
Bòklè : mari/concubin complaisant.
Davwè : parce que.
Konpowtasion : comportement.
Langann : idiome.
Larel : direction.
Lianné : lier.
Lopsion : domination.
Lotè : responsable.
Madigwàn : drôlesse.
Mapipi : champion.
Mèyè : peut-être.
Palaviré : double soufflet.
Tou : aussi.

Connexion utilisateur

CAPTCHA
Cette question sert à vérifier si vous êtes un visiteur humain afin d'éviter les soumissions automatisées spam.